Browar w Miedziance

Posted on 14 września 2023Możliwość komentowania Browar w Miedziance została wyłączona

Produkcja piwa w Miedziance rozpoczęła się prawdopodobnie w XV wieku, z czasem zyskiwała coraz większe znaczenie, ze względu na upadek tkactwa, rozwój górnictwa, w XIX w. to największy pracodawca w najmniejszym miasteczku Prus. Rodzina Franzky nabyła browar w roku 1842, od 1876 r. właścicielem był Ewald Franzky. Rozwinął warzenie piwa: unowocześnił zakład o maszynę parową, wprowadził produkcję piwa bawarskiego. W zakładzie pracowało średnio 12-14 osób.

Browar przed I wojną światową. Georg Franzky, syn Ewalda, uczył się i terminował browarnictwo ok. 10 lat we Wrocławiu, Pilznie, Dortmundzie, w Austrii i Szwajcarii. W 1906 zbudował nowy browar obok starego, a w 1910 roku przejął browar po ojcu. Produkowano piwo „Złoto Miedzianki”. Do produkcji piwa używano słodu, który był wytwarzany we własnej słodowni oraz źródlanej wody. Do Browaru należało 8 ha gruntu. Browar był nowoczesny: posiadał kotły warzelnicze ogrzewane parą, oświetlenie elektryczne, nowoczesne urządzenia do mycia beczek i butelek, chłodziarkę, która miała wydajność 16000 kalorii. Georg Franzky zatrudnił mistrza piwowarskiego Hermana Huttera. Potem Ernsta Neuburger oraz warzelnika Kurta Burkerta. Lód do chłodni i dla oberżystów odbierających piwo, pozyskiwany był w okresie zimowym ze stawów przy browarze oraz przy drodze do pobliskiej wsi Mniszków. W browarze w Miedziance odbywał się proces warzenia piwa dolnej i górnej fermentacji. Rodzeństwo Georga – Franz i Josephine przy browarze prowadziło gospodę Gasthaus zur Brauerei. Na pierwszym piętrze gospody w kilku pokojach urzędował urząd miasta. Do Franza należało również gospodarstwo rolne i handel węglem.

Browar przestał działać w 1945 r. po wejściu Armii Czerwonej. Ponownie został otwarty w latach 50-tych. W zakładzie przetrwały maszyny potrzebne do ponownego uruchomienia produkcji piwa. Rozpoczęto warzenie trzech rodzajów piwa: lekkiego, pełnego i mocnego. W początkowym okresie funkcjonowania browaru administratorem było „Społem ‘’, następnie zakład przejęły Legnickie Zakłady Piwowarskie w Lwówku Śląskim. W zakładzie pracowało średnio ok. 19 osób. Jednym z kierowników browaru był Stefan Spiż (1953-1972),  z  przerwami. W tym czasie funkcję pełnili inni kierownicy: Jerzy Słowiński, Jan Witek. Stefan Spiż wraz z rodziną trafił do Miedzianki przez Lwówek Śląski z przymusowych robót w browarze w Niemczech.  Browar Miedzianka wyprodukował łącznie 4029 hektolitrów piwa.

W 1972 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, na wniosek Legnickich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych, wydało zgodę na likwidację Browaru Miedzianka, ze względu na  czynniki ekonomiczne. Wieloletni kierownik browaru Stefan Spiż chciał przejąć zakład w ajencję, władze Zakładów Lwóweckich nie wyraziły na to zgody.

Rodzina Spiżów nadal kontynuuje tradycje browarnicze. Bogdan Spiż, syn Stefana, jest właścicielem browaru „Spiż”, a 26 lutego 1991 roku wprowadził na rynek pierwsze produkowane w Polsce piwo puszkowe. Prowadził rozlewnię piwa Okocim i Spiż.

Opracowanie: Dorota Goetz
Zdjęcia archiwalne ze zbiorów rodziny Spiż.
Zdjęcie współczesne browaru: Marek Janicki
Zdjęcie domu Franzkyego: Krystyna Pisarska
Źródła:
  •  Marcin Makuch, Tomasz Stolarczyk „Miedzianka 700 lat dziejów górniczego miasta”, Legnica 2013
  • Dora Puschmann, Wspomnienia – spojrzenie wstecz do Janowic w Górach Olbrzymich, Wangen in Allgau, wrzesień 1983 ze zbiorów Stowarzyszenia Polsko-Niemiecko-Duńskiego „Rudawy”.